Autonome zenuwstelsel

Je hersenen regelen alles wat er in het lichaam gebeurt. Dankzij een netwerk van zenuwen dat over je hele lichaam is verspreid is krijgen je hersenen informatie en kunnen dan zinvol reageren. Als je zenuwen bijvoorbeeld honger doorgeven, dan kunnen je hersenen je tot eten aanzetten. Zo regelt het zenuwstelsel alle handelingen, van het aansturen van spieren, het verwerken van prikkels tot het verloop van emotionele processen.

Dit zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: 

• Het bewuste zenuwstelsel: Dit gebruik je bijvoorbeeld als je een bal wegtrapt. Je stuurt bewust je been aan om een trap tegen de bal te geven.
• Het autonome zenuwstelsel. Dit wordt ook wel je onbewuste zenuwstelsel genoemd. Deze stuurt functies in je lichaam aan die automatisch lijken te gaan, zoals je bloedsomloop, het verteren van eten en je ademhaling.

Veel functies in ons lichaam worden geregeld buiten onze directe aansturing om. Darmen maken voortdurend bewegingen om het voedsel te verplaatsen. Pupillen verwijden in het donker en vernauwen in fel licht. Ook je bloeddruk wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel regelt vooral de lichaamsfuncties die verband houden met ‘overleven’ en voortplanting. Omdat deze functies veel overeenkomsten vertonen met plantaardige (vegetatieve) functies, wordt het autonome zenuwstelsel ook wel aangeduid als het vegetatieve zenuwstelsel.

De meeste lichaamsfuncties die het autonome zenuwstelsel aanstuurt worden geregeld door twee tegenovergestelde werkingen, bijvoorbeeld:

• De hartslag kan worden vertraagd, maar ook worden versneld.
• Kringspieren kunnen worden aangespannen, maar ook worden verslapt.
• Bloedvaten kunnen worden verwijd, maar ook worden vernauwd.

De twee tegenovergestelde systemen binnen het autonoom zenuwstelsel zijn:

• Sympatische systeem
• Parasympatische systeem

We noemen dit ook wel de gaspedaal en rempedaal. Wil je weten hoe dit zit, lees dan het artikel in deze kennisbank over sympathicus en parasympathicus.