Wist je dat wij Nederlanders gemiddeld zo’n 7 tot 10 uur per dag zitten? En dat hoe hoger het opleidingsniveau is hoe meer zituren we hebben? Niet onlogisch natuurlijk, maar best wel alarmerend. Wij ‘mensdieren’ moesten in de oertijd bewegen om in leven te blijven en zelfvoorzienend te zijn. Lopen en rennen over grote afstanden, springen, klimmen en lasten dragen. Was je hier minder toe in staat, dan was je overlevingskans een stuk kleiner. Hoe kan het dat we steeds meer zitten?
Een complete mismatch
Ons lichaam mag dan in de afgelopen 100.000 jaren niet veel veranderd zijn, maar de omgeving waarin wij leven wel. Die is in een razend tempo veranderd. Alleen al de afgelopen 200 jaar is er giga veel veranderd.
Moesten we in de oertijd eerst op jacht om te kunnen eten, tegenwoordig lopen we 3 meter naar de koelkast om in al onze behoeften te voorzien. Vroeger hadden we veel acute stress, er was gevaar, we moesten vluchten of vechten. Was het gevaar voorbij konden we ‘bijkomen’ van de ‘opwinding’, ontspannen tot het moment dat we bijvoorbeeld weer honger kregen of er weer gevaar dreigde.
‘Doorgeschoten’ gemak
Tegenwoordig is dat anders, alles is op ‘ons gemak’ gericht. De roltrap, de lift, onze auto, de supermarkt, onze koelkast om een paar voorbeelden te noemen. En natuurlijk de computer! Het digitale tijdperk zorgt ervoor dat alles dichtbij is en letterlijk bij de hand. We kunnen blijven zitten. Onze natuurlijke beweging is steeds minder nodig om direct aan onze behoeften te voldoen. Willen we een nieuwe jurk of broek? Bestellen we die zittend vanuit een luie stoel online in plaats van de stad in op zoek naar die ene speciale voor jou.
Het resultaat? Steeds meer gemak, steeds minder noodzaak om te bewegen. We zitten meer en ons huidige lichaam is een volledige mismatch met onze leefomgeving. We hebben steeds meer last van chronische stress door onze verplichtingen, zoals bijvoorbeeld onze hypotheek, verzekeringen, ziekte, zorg, werkdruk etc. Onze draaglast is dus groot en onze draagkracht staat zwaar onder druk.
Acute stress maakt flexibeler
Al eerder hebben we geschreven dat je draagkracht aangeeft hoe goed je kunt omgaan met alles wat er op je pad komt. Met acute stress vergroten we deze draagkracht, jouw flexibiliteit en veerkracht. Maar door chronische stress ondermijnen we dit. Met grote gevolgen voor onze gezondheid. Onder andere ons brein wordt er als het ware door aangetast. Het is dus zaak om onze draagkracht op orde te hebben en te houden. En hoe doe je dat nu?
Verschillende manieren van beweging
Naast onder andere je ademhaling, voeding en hoe je in het leven staat, vormt je fysieke conditie een belangrijk onderdeel van je draagkracht. Beweging heeft positieve effecten op je uithoudingsvermogen, coördinatie, lenigheid en kracht. Beweging zorgt er dus voor dat je draagkracht groter wordt en dat je, als gevolg daarvan, meer aankunt. Bewegen is essentieel voor onze gezondheid.
Er zijn verschillende soorten beweging. Sporten is vrijwillige beweging, dat doe je wanneer je dat zelf wilt en beweging voor onze dagelijkse activiteiten noemen we spontane beweging. Denk aan traplopen, wandelen met de hond, boodschappen doen. Noodzakelijke beweging komt niet veel meer voor. Behalve dan als bijvoorbeeld je auto op de spoorovergang stilvalt.
In beweging komen voor balans
Alle beweging is in principe gezonde stress voor ons lichaam. Er wordt actie ondernomen. We komen letterlijk in beweging, onze ademhaling versnelt, de hartslag gaat omhoog, onze bloeddruk stijgt. Er gaat minder bloed naar ons verteringssysteem maar veel meer naar onze spieren. We gebruiken dan vooral suiker als brandstof. Adrenaline komt hiervoor vrij en na een tijdje ook cortisol. Adrenaline kennen we als het vecht of vlucht hormoon en cortisol is het hormoon dat ervoor zorgt dat je, ondanks dat je je in een deze stresssituatie bevindt, je het kunt volhouden.
Als de actie weer voorbij is, en die actie kan bijvoorbeeld ook de trap oplopen zijn of een spannende presentatie moeten houden maar ook een body pump les, dan moet het lichaam weer herstellen, tot rust komen, ontspannen. Onze ademhaling moet weer rustig worden en onze hartslag moet weer naar beneden. Het bloed mag weer naar onze spijsvertering en we gaan weer over op vetverbranding. Ons lichaam is in alles continu op zoek naar balans. Als dat dus allemaal lukt, dan is er geen enkel probleem.
Motor aan, motor moet ook weer uit
Bij chronische stress hebben we in rust over het algemeen een verhoogde verbranding. Ook als we gewoon zitten. Als je dan bijvoorbeeld gaat sporten, dan pas je feitelijk het inspanningsniveau aan de reeds bestaande verhoogde verbranding aan. En dat voelt goed, want tijdens die training komt je lichaam dus in balans. Het probleem ontstaat dan ook pas na die inspanning. Want zodra je stopt, blijft de verbranding bij chronische stress meestal te hoog. Zie het als ‘de motor is op gang, maar wil niet meer stoppen’. Het lichaam is weer uit balans.
Het is dus ontzettend belangrijk dat na de inspanning de motor altijd weer wordt gestopt. Bij sport doe je dat door een goede cooling down. Je brengt je lichaam weer volledig tot rust met behulp van je ademhaling, je moet op adem komen. Het lichaam herstelt zich dan weer.
Zo is er na elke inspanning altijd behoefte aan ontspanning. Balans.
Bij chronische stress lukt het niet meer ‘automatisch’ om je lichaam in de ruststand te krijgen, het motortje weer uit te zetten. Maar gelukkig kan je dat wel weer ‘aanleren’. Met behulp van een ademhalingsoefening kan je jouw lichaam weer leren om tot rust te komen en de hartslag te laten zakken.
Lukt het jou om je motor weer uit te zetten?
#stressmanagement #bewegengeeftenergie #draagkracht
