Wist je dat je met je ademhaling eigenlijk de afstandsbediening van je stresssysteem in handen hebt? Dat zit als volgt. Ons zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het bewuste en onbewuste zenuwstelsel. Het onbewuste zenuwstelsel wordt ook wel het autonome zenuwstelsel genoemd. Deze stuurt functies in ons lichaam aan die automatisch lijken te gaan, zoals de bloedsomloop, het verteren van eten, onze hartslag en ademhaling. Het bewuste zenuwstelsel gebruik je bijvoorbeeld als je een bal wegtrapt. Je stuurt bewust je been aan om een trap tegen de bal te geven.
Onbewust maar ook bewust
Het interessante van onze ademhaling is dat deze autonoom verloopt, je denkt niet de hele dag dat je moet ademhalen, maar je kunt deze wel bewust aansturen. Je kunt zelf je ademhaling bijvoorbeeld even vastzetten of bewust een diepe ademteug nemen.
Ademhaling en stress
Maar wat heeft ademhaling eigenlijk met stress te maken? Veel meer dan je nu waarschijnlijk weet. Iedereen heeft wel eens ervaren dat je ademhaling versnelt als je zenuwachtig bent of boos. En let ook eens op wanneer je gaat zuchten. Vaak doe je dat om jezelf te kalmeren. Ademhalen is het belangrijkste proces in ons lichaam. Soms doen we het bewust, maar vaker onbewust. Je ademt zoals je leeft en je leeft zoals je ademt, een mooie uitspraak. Je ademt je leven lang, de eerste teug als je geboren wordt en de laatste adem blaas je uit op je sterfbed.
En wist je dat je per jaar 6 miljoen keer ademhaalt? En dat je in je hele leven een half miljard keer ademhaalt? Daar mogen we ons wel meer bewust van zijn. Zeker nu ook de wetenschap hierover steeds duidelijker is. Je kunt met je ademhaling je stressniveau zelf regelen.
Gas geven en remmen
In ons autonome zenuwstelsel hebben we een gaspedaal, de sympathicus, en een rempedaal, de zogenoemde parasympaticus. Je ademhaling stuurt deze pedalen aan. Het gaspedaal is ons vecht en vlucht response. Gaat je ademhaling sneller, dan trap je het gaspedaal in. Is je ademhaling rustig, dan is het rempedaal actiever. Wat betekent rust en ontspanning.
De wetenschap ging er in het verleden van uit dat je je rem- en gaspedaal niet bewust kon gebruiken. Maar mensen als Wim Hof hebben het tegendeel bewezen. Met je ademhaling heb je direct invloed op je gas- en je rempedaal. Zie het als de min en de plus van de volumeknop op je afstandsbediening van je tv. Deze kun je zelf bedienen.
Stressniveau zelf reguleren
Heb je dus last van stress, dan kun je zelf de min indrukken. Dit doe je door rustig in te ademen, weer rustig uit te ademen en heel even te wachten met de volgende inademing. Hiermee wordt je rempedaal actief en voel je meer ontspanning in je lichaam. Je ademhaling, hartslag en bloeddruk zijn allemaal met elkaar verbonden. Daarom daalt je hartslag ook als je rustiger ademhaalt.
Gebruik van de ‘afstandsbediening’
Nu je weet dat je zelf je stresssysteem kunt regelen met behulp van je ‘afstandsbediening’, kan je het ook bewust gaan inzetten. Wanneer is het handig om bewust het rempedaal te gebruiken?
- Bijvoorbeeld bij een hele belangrijke presentatie. Stel je staat binnenkort voor een grote groep mensen en je voelt je hier best gespannen door. Zorg er dan voor dat je ademhaling rustig is voordat je on stage gaat. Adem een paar minuten rustig in en weer uit voorafgaand aan de presentatie. Je kalmeert je stresssysteem en je blijft tijdens de presentatie beter ‘in controle’. Natuurlijk loopt de spanning wel op, maar minder hoog. Je bent namelijk op een lager stressniveau aan je presentatie begonnen. Doe ook na de presentatie nog een ademhalingsoefening. Dit heeft namelijk nog een additioneel effect; je blijft niet in de opgebouwde spanning hangen en herstelt sneller van de inspanning.
- Na het (intensief) sporten is het ook handig om je stresssysteem weer tot rust te brengen. Je lichaam ervaart sporten namelijk ook als stress. Sport maakt sterker, beslist, maar alleen als je er na ook goed herstelt en ontspant. Je doet dit door na het sporten bewust rustig te gaan ademhalen.
- Voor het slapen gaan is het ook heel handig om je lichaam in een ontspannen staat te brengen. Door bewust rustig in- en uit te ademen voor je gaat slapen neemt de kwaliteit van je slaap toe.
Oefenen baart kunst
Er is heel veel meer te vertellen over je ademhaling. Onder andere hoeveel keer per minuut je ademhaalt en de hoeveelheid zuurstof die je in- en uitademt. Maar daar gaan we nu niet verder op in, dat gaat voor nu te ver. Gebruik nu jouw afstandsbediening en probeer zelf eens rustig in- en uit te ademen en even te wachten voor je weer inademt. Doe dit gedurende een minuut of zes. Hiermee laat je het gaspedaal los en werkt je rempedaal. Voel maar, het werkt. Veel succes!
#stressmanagement #ademhaling #autonomezenuwstelsel #draagkracht
